Sergt. M.P. Vellekoop 11.07.20.006

Maarten Vellekoop (*20 juli 1911, Honselersdijk - † 8 augustus 1999, Voorburg) maakte drie reizen naar Ned.-Indië met de Volendam, een schip van de Holland Amerika Lijn. De Volendam was tijdens de politionele acties ingezet als troepentransportschip en sergt. Vellekoop was er hospik. Het schip vertrok uit Rotterdam op resp. 12-5-1947, 5-11-1947 en 27-2-1948.

Vellekoop woonde in die tijd met zijn gezin (vrouw en vier kinderen) op de Dijkweg in Honselersdijk en werkte in Naaldwijk als "beheerder ener Spaarbank", d.w.z. hij was de directeur van het Bijkantoor van de "Spaarbank te Delft" op het Wilhelminaplein.
Eigenlijk was hij onderwijzer, geslaagd in 1929 vlak voor zijn 18e verjaardag als "kwekeling met akte" (even Nederlands jongste onderwijzer!), maar vond in de crisistijd natuurlijk geen betaald werk in 't vak.
Van 1939 tot 1954 werkte hij bij de Spaarbank. In 1954 (groot tekort aan onderwijzers) volgde hij tenslotte toch zijn roeping en werd echt onderwijzer, natuurlijk bij het openbaar onderwijs. Het gezin verhuisde in 1955 naar Voorburg, waar Vellekoop tot zijn pensioen les gaf op de Delflandse school, de Vlietschool (MULO), en het Daltonlyceum.
Maarten trok al in zijn jeugd veel op met jongeren, was overtuigd drankbestrijder (altijd gebleven) en oprichter van de Westlandse afdeling van de JVO (Jeugdbond voor Onthouding). Hij zong goed, speelde graag toneel (vele malen Sinterklaas die, op een wit paard gezeten, zijn blijde intocht in Naaldwijk hield), was een handige knutselaar, een uitstekend zwemmer (bij voorkeur in zee) en boeiend verteller. In militaire dienst (1931) en tijdens de mobilisatie was hij hospik. Verder bekwaamde hij zich in "Oud-Rosenburg" in Den Haag tot verpleger van psychiatrisch zieken. Hij leerde in 1939 Annie Weijtze kennen, verpleegster aan de Zuidwal in Den Haag. Ze trouwden op 18 december 1940.

Van zijn drie reizen met de Volendam schreef hij lange brieven naar huis. Zijn uitvoerige verslagen van de gang van zaken aan boord en in het hospitaal bevatten veel tekeningen en verraden de geboren onderwijzer. Uit alles spreekt zijn warme belangstelling en liefde voor gezin en medemens, zijn patienten, natuur en techniek, en zijn "schuit". Hij bleef ook later in de krant de reizen van de Volendam volgen. Wij leerden als kind dat de "-dammen" en de "-dijken" van de HAL waren. Toen de Volendam in de jaren vijftig werd gesloopt, deed hem dat pijn, en toen een kennis suggereerde om te gaan kijken, was zijn reactie: "Je gaat toch ook niet kijken als ze je vrouw naar de slager brengen."

Eén brief van de tweede reis is hier in z'n geheel gepubliceerd. De brief beschrijft de aanvaring van de Volendam met een spoorbrug over het Suezkanaal. De andere brieven zijn flink ingekort.



In 1947 waren er vier kinderen in ons gezin, in 1948 verhuisden we naar Naaldwijk, in 1949 werd nog dochter Inge geboren. Vaders reizen naar Ned.-Indië hebben op ons allemaal wel op een of andere manier indruk gemaakt. De zwarte olifantjes op de schoorsteen, een bamboe ringetje, tekeningen van palmbomen, moeders brievendoos van houtsnijwerk, de hangmat in de tuin, de boeken en kalendertjes van de NIWIN, het gescandeerde rijmpje over de HAL:

Groen-wit-groen,

wei-nig te vre-ten,

veel-te-doen ...

Ger Vellekoop (*1942), september 2005

Maart en Annie in 1990